Cậu cầm bó đuốc cháy rực đi đầu tiên. Sau là mẹ xách vài thứ đồ dùng gia đình. Nó 4 tuổi, em 2 tuổi lũn cũn theo sau mẹ và cậu. Hôm nay, mẹ con nó dọn đến nhà mới. Bố giờ này đang ở một vùng trời nào đấy giữ cho Tổ quốc bình yên. Thống nhất đất nước đã 10 năm rồi, nhưng đất nước nhỏ bé này vẫn ngày đêm oằn mình chống chọi với bao thế lực muốn xâm chiếm và tái chiếm. Bố – một sỹ quan quân đội, người là niềm tự hào của mẹ con nó và cũng là trụ cột trong gia đình đáng nhẽ phải có mặt ở nhà giờ này nhưng giờ không có mặt để cùng dọn về nhà mới với mẹ con nó cũng là chuyện hiển nhiên thôi.

3 mẹ con háo hức với ngôi nhà mái cọ. vách còn thơm mùi đất này. Vậy là từ hôm nay, nó không còn phải ăn cơm cùng lũ chuột nữa rồi. Eo ơi, chúng to phát khiếp, mắt thì láo liên mà mồm vẫn tìm được những hạt cơm rơi, thậm chí chúng còn mò được vào cả mâm cơm đơn sơ của 3 mẹ con. Nó sợ chuột. Thấy chuột là ốm. Mẹ đã phải đặt biệt hiệu cho em là “chít” để nó quen nhưng nó vẫn sợ. Thế mà nó phải sống chung với chuột, ăn và ngủ với chuột nữa chứ. Híc.

Nó cũng thấy thật vui khi hôm nay mẹ nó thổi một nồi cơm trắng tinh thật to và thịt một con gà cũng thật to. Mẹ muốn mời mọi người đã giúp mẹ dựng căn nhà nhỏ này ăn với mẹ 1 bát cơm. Nhưng tất cả đều từ chối. Có bác còn mắng mẹ nó: để gạo và gà đấy mà nuôi con nữa chứ. Ôi, cái nghèo. Người ta vẫn bảo nghèo thì hèn mà sao cái nghèo của những người xóm giềng đó thật ấm áp, nồng hậu đến thế. Nó còn nhỏ quá, chưa cảm nhận được cái tình ấy, chỉ thấy ngơ ngác khi mọi người không ai chịu ở lại.

Mẹ thắp hương, khấn lầm rầm vài 3 câu gì đó rồi quay sang bảo 2 chị em quỳ xuống, chắp tay vái theo mẹ. Những đôi bàn tay nhỏ xíu áp vào nhau thật chặt, những ánh mắt trong veo ngước nhìn khói hương đang cháy, 2 chị em nó không biết phải cầu điều gì những vẫn dập đầu giống như mẹ.

Giờ nó mới có dịp ngắm nhìn ngôi nhà mới này. Nhà mới của mẹ con nó ngay cổng cơ quan mẹ làm, chênh vênh theo sườn đồi miền đất trung du. Đầu nhà vài ba bụi tre kẽo kẹt theo gió. Ngôi nhà nó nằm riêng lẻ. Bên phải không phải nhà bác Thịnh, bên trái không phải nhà cô Thu. Nó không còn được chạy sang nhà bác Thịnh ăn vụng miếng cơm, chạy sang nhà cô Thu ăn vụng miếng bánh nữa rồi. Dàn đồng ca đến bữa cơm không chịu ăn bị mẹ mắng và khóc của tụi nhỏ giờ nó cũng không còn được nghe nữa. Nó thấy ngùi ngùi. Nó nhớ ngôi nhà tập thể dột nát đó, chật chội đó và đầy chuột đó. Nhưng mẹ rất vui. Em cũng rất vui. Cứ bi ba bi bô. Giờ mẹ con nó đã có một căn nhà riêng, rộng thênh thang và khi bố về sẽ không thiếu chỗ ngủ nữa. Hì. Bố biết mẹ làm nhà nhưng không tin lại là một ngôi nhà to như thế này đâu nhỉ. Nó mong bố về quá. Không có quà cho chị em nó đâu nhưng nó sẽ được trèo lên cổ bố, được cọ má vào cái cằm đầy râu của bố. Em cũng sẽ trèo lên bắt bố bế. Rồi 3 bố con cùng cười khanh khách. Còn mẹ sẽ chỉ cười mỉm thôi. Mẹ vui tính, hay cười nhưng bố về là mẹ nó hiền như cô Tấm, bẽn lẽn đến lạ.

Thời gian trôi đi. Cuộc sống ngày một thay đổi. Con người ta cũng có nhiều cái mới, đặc biệt “nhà mới” là 1 điều gì đó rất “bước ngoặt” của 1 gia đình. Bản thân nó sau này cũng mơ về một ngôi nhà mới của riêng nó với chồng và các con nó. Nhưng căn nhà mới đầu tiên của gia đình nó vẫn còn in sâu trong ký ức tuổi thơ đó. 5 năm sau cái ngày vào nhà mới, bố về làm kinh tế và đã xây được 1 căn nhà cấp 4, 2 gian và sau đó 10 năm nhà nó đã có nhà 2 tầng, nền lát gạch men sáng bóng với nhiều tiện nghi hiện đại. Nhưng nó vẫn không thể quên cái mùi đất vách ngai ngái đó. Không thể quên những đêm mưa 3 mẹ con lại cầm chậu đặt vào những chỗ giột cho khỏi ướt cả nhà. Không thể quên cả cái cảm giác thênh thang không hiểu của niềm vui có ngôi nhà mới rộng rãi hay không có nhà bác Thịnh và cô Thu bên cạnh.