Hãy hạ cái tôi xuống! – Vậy cái tôi là gì? Hạ cái tôi là hạ cái gì? Có thực là hạ được không?

️Cái Tôi, cái Ta, Bản Ngã – tra google sẽ được rát nhiều các định nghĩa, và bản thân bạn cũng đang định nghĩa cái Tôi, cái Ta theo cách hiểu của bạn. Có thể bạn cho là: những cái mang tính cá nhân, mang tính riêng biệt. Hạ cái tôi là hạ cái mang tính cá nhân, mang tính riêng biệt, hướng đến cái chung.

Hiểu vậy được, nhưng nhiều khi hiểu vậy, mà không thể nào được vậy. Vậy có chăng cái hiểu của mình nó chưa thật sự thấu đáo để mà mình có thể thuyết phục mình?

Mỗi chúng ta, (mượn tạm kiến thức nhà Phật) gồm tập hợp của 5 uẩn Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức – diễn nôm là phần thân thể, cảm giác, sự ghi lại, hành vi bên ngoài và cảm xúc bên trong, thông tin hiểu biết mang tính lập luận có được do học hỏi và tư duy. Liên hệ sang cái điện thoại thì nó sẽ gồm phần cứng, hệ điều hành, dữ liệu internet, wifi, aps. Những thứ này nếu đứng riêng rẽ chưa cho ra một con người, hay như cái điện thoại nếu đứng riêng rẽ không cho ra một cái smart phone.

Cái chúng ta nhìn thấy ở một ai đó là cái người đó đang thể hiện ra bên ngoài. Cái chúng ta nhìn thấy ở một cái điện thoại là cái màn hình của nó. Tập hợp 5 uẩn của mỗi người là khác nhau, và tập hợp các thông tin trên các cái điện thoại là khác nhau. Người sẽ chọn công việc này, lý tưởng này. Cũng như cái điện thoại, cái thì cái aps này cái thì cài aps kia.

Chúng ta thấy cái điện thoại khác nhau, và chúng ta cho rằng có một cái gọi là người đang sử dụng cái điện thoại đó họ chọn như vậy, lập trình như vậy, cài đặt như vậy. Và chúng ta thấy ai đó đang là khác nhau thì cho rằng có một cái tôi đang điều khiển toàn bộ những cái như cảm xúc, tinh thần, hành vi, tư duy… và chỉ cần hạ cái tôi, bỏ cái tôi, đổi vai… là có thể thay đổi được con người chúng ta.

Nó đâu đó có vẻ đúng. Thứ nhất là tri thức này đã được cài đặt vào đầu bạn quá lâu, thứ hai bạn cũng đã từng áp dụng và đã thấy thành công. Ví dụ như câu chuyện con số 6 và số 9, chỉ cần đổi vế, đổi góc nhìn thì không dẫn tới tranh luận nữa.

Nhưng chưa đủ, nói hơn là chưa đúng.

Chưa đủ ở đây có mấy khía cạnh.

Bạn vẫn đang dùng tư duy, ý thức, như một lập trình ngôn ngữ tư duy dặn lòng mình: hãy hạ cái tôi xuống, hãy hạ cái tôi xuống.

Vì bạn vẫn cho rằng có một cái tôi, nên bạn có lòng tự trọng, tự tôn, tự ái. Và khi bạn có những vấn đề, những thứ động chạm tới lợi ích của bạn, làm bạn mất mặt, làm bạn mất tự trọng, làm bạn không có tự tôn, và bạn bị tự ái, thì thật sự, tại hoàn cảnh đó, câu niệm chú: hạ cái tôi xuống, sẽ không còn tác dụng.

Và khi học về Phật, chúng ta sẽ hiểu được về

– Đại Duyên – nói về thập nhị nhân duyên https://www.budsas.org/uni/u-kinh-truongbo/truong15.htm

– Vô Ngã tướng – về ngũ uẩn và chấp thủ uẩn https://www.budsas.org/uni/u-vbud/vbkin016.htm

– Tứ thánh đế https://www.budsas.org/uni/1-bai/phap002.htm

Hiểu về Dukkha, hiểu về Duyên, chúng ta sẽ hiểu không có một cái Ngã nào cụ thể tồn tại. giống như cái Điện thoại nó chỉ là tập hợp của thân vỏ, hệ điều hành, dữ liệu internet, wifi, aps… Và chúng cũng không vĩnh hẳng hay có khả năng chi phối cả. Chính chúng ta đang tự làm cho Ta hình thành, là chúng ta đang bị chấp vào chính chúng ta, tự cột chặt, chói chặt, đóng khuân cho Ta.

Vậy chúng ta sẽ ứng xử như thế nào với cái chúng ta thấy

Xem chúng như là cái gì đang diễn tiến trên màn hình, như là một cái duyên chúng có mặt ở đó, như là một cái duyên ta có ở đó để xem?

Chúng ta có cách vận hành của Duyên và chúng có cách vận hành của chúng: bao gồm duyên của chúng và tính chất của chúng.

Ví dụ: nước có tính chất của nước, lửa có tính chất của lửa

Hay như một thứ khó nhằn là Hợp đồng kinh doanh: có điều khoản của hàng hóa, thanh toán, vận chuyển, nghiệm thu… là những cái là tính chất của một hợp đồng kinh tế, nhưng cũng có những điều khoản thuộc về bất khả kháng – là về duyên.

Khi chưa hiểu về 5 uẩn về Ngã, chúng ta còn Tham, Sân, Si. Tham Sân Si không phải là cái có trước, mà nó là do chúng ta cho rằng có một cái Ngã đang tồn tại. Vì muốn khẳng định, vì muốn tôn vinh, vì muốn vun bồi, vì muốn nó tốt đẹp – mà Tham có mặt. Vì muốn sửa, vì muốn loại bỏ, vì muốn nó là thế này không là thế kia mà Sân có mặt. Vì nhòm sang nhà hàng xóm, thấy hàng xóm đẹp hơn, muốn từ chối cái Ta hiện có, muốn tìm kiếm và xây dựng một hình tượng Ta mới mà cái Si có mặt.

Vậy đó, thực tế là không có cái Tôi nào cả, và càng không có gì để hạ, càng không có gì để mà sống thật với chính mình cả.

Cái chúng ta có thể ở đây là hiểu rõ về Duyên, về Vô Ngã để mà có thể đứng ngoài cuộc, đứng cao hơn, đứng xa hơn, nhìn được Nhân Quả (nguyên nhân phát sinh hiện tại, hiện tại sẽ phát sinh gì trong tương lai) của thực tánh sự kiện đó mà có cách ứng xử một các có trí tuệ mà không có cái gọi là tính cá nhân, ý chí, cảm xúc, lý tính theo hiểu biết cá nhân, chủ quan cả.

Và có thể không cần hiểu gì cả, như mấy tảng đá xếp hình này thôi