Tà đạo và Chánh đạo? Hữu lậu và Vô lậu? Hiệp thế và Siêu thế? Là gì? Đọc bài Kinh này, các vị quá chú trọng tới các câu hỏi vừa nêu mà quên mất Đại pháp 40 Phật muốn nói chính yếu trong bài Kinh là: – Ác bất thiện pháp được duyên khởi bởi Tà (kiến, tư duy, ngữ, nghiệp, mạng, tinh tấn, niệm, định, trí, giải thoát), bị tiêu diệt trong vị có Chánh (…)- Thiện pháp được duyên khởi bởi Chánh (…), được tu tập và trở thành viên mãn

Nhưng cần lưu ý phân biệt Chánh đạo hữu lậu và Chánh đạo Vô lậu, không thì cả đời tu tập vẫn chỉ là quả Sanh y.

Tà đạo: 1. Tà kiến: Không có bố thí, không có cúng dường, không có tế tự, không có quả báo các nghiệp thiện ác, không có đời này, không có đời khác, không có mẹ, không có cha, không có các loại hóa sanh; ở đời không có các vị Sa-môn, Bà-la-môn, Chánh hướng, Chánh hạnh, sau khi với thượng trí tự mình chứng đạt lại tuyên bố lên.2. Tà tư duy: dục tư duy, sân tư duy, hại tư duy3. Tà ngữ: vọng ngữ, nói hai lưỡi, ác khẩu, nói lời phù phiếm4. Tà nghiệp: sát sanh, lấy của không cho, tà hạnh trong các dục5. Tà mạng: lừa đảo, nói lời mê ly, hiện tướng, gian trá, lấy lợi cầu lợi

Chánh đạo Hữu lậu đưa đến quả sanh y:1. Chánh kiến Hữu lậu: Có bố thí, có cúng dường, có tế tự, có quả báo các nghiệp thiện ác, có đời này, có đời khác, có mẹ, có cha, có các loại hóa sanh; ở đời có các vị Sa-môn, Bà-la-môn, Chánh hướng, Chánh hạnh, sau khi với thượng trí tự mình chứng đạt đời này và đời khác lại tuyên bố lên.2. Chánh tư duy Hữu lậu: Ly dục tư duy, vô sân tư duy, bất hại tư duy3. Chánh ngữ Hữu lậu: Viễn ly vọng ngữ, viễn ly nói hai lưỡi, viễn ly ác khẩu, viễn ly phù phiếm ngữ4. Chánh nghiệp Hữu lậu: Viễn ly sát sanh, viễn ly lấy của không cho, viễn ly tà hạnh trong các dục5. Chánh mạng Hữu lậu: vị Thánh đệ tử bỏ tà mạng, nuôi sống với Chánh mạng

Chánh đạo thuộc bậc Thánh, Vô Lậu, Siêu Thế, thuộc đạo chi (thuộc về một vị tu tập Thánh đạo, thành thục trong Thánh đạo, có vô lậu tâm, có Thánh tâm, có Hiền tâm)1. Chánh kiến Vô lậu: thuộc trí tuệ, tuệ căn, tuệ lực, trạch pháp giác chi, Chánh kiến, đạo chi 2. Chánh tư duy Vô lậu: thuộc suy tư, tầm cầu, tư duy, một ngữ hành do sự hoàn toàn chú tâm chuyên tâm 3. Chánh ngữ Vô lậu: thuộc về từ bỏ, từ đoạn, từ khước, viễn ly bốn ngữ ác hành4. Chánh nghiệp Vô lậu: thuộc về từ bỏ, từ đoạn, từ khước, viễn ly ba thân ác hành 5. Chánh mạng Vô lậu: thuộc về từ bỏ, từ đoạn, từ khước, viễn ly tà mạng

Chánh kiến đi hàng đầu: 1. Tuệ tri tà kiến là tà kiến, tuệ tri chánh kiến là chánh kiến2. Tuệ tri tà tư duy là tà tư duy, tuệ tri chánh tư duy là chánh tư duy3. Tuệ tri tà ngữ là tà ngữ, tuệ tri chánh ngữ là chánh ngữ; 4. Tuệ tri tà nghiệp là tà nghiệp, tuệ tri chánh nghiệp là chánh nghiệp5. Tuệ tri được tà mạng là tà mạng, tuệ tri được chánh mạng là chánh mạng

Thế nào là Chánh tinh tấn của Vị ấy: 1. Tinh tấn đoạn trừ Tà kiến, thành tựu Chánh kiến2. Tinh tấn đoạn trừ Tà tư duy, thành tựu Chánh tư duy3. Tinh tấn đoạn trừ Tà ngữ, thành tựu Chánh ngữ4. Tinh tấn đoạn trừ Tà nghiệp, thành tựu Chánh nghiệp5. Tinh tấn đoạn từ Tà mạng, thành tựu Chánh mạng

Thế nào là Chánh niệm của Vị ấy:1. Đoạn trừ Tà kiến, đạt được và An trú Chánh kiến2. Đoạn trừ Tà tư duy, đạt được và An trú Chánh tư duy3. Đoạn trừ Tà ngữ, đạt được và An trú Chánh ngữ4. Đoạn trừ Tà nghiệp, đạt được và An trú Chánh nghiệp5. Đoạn trừ Tà mạng, đạt được và An trú Chánh mạng

Cận duyên và tư trợ cho Thánh Chánh định là: chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm. Có ba pháp chạy vòng hỗ trợ cho các Cận duyên và Tư trợ trên là: Chánh kiến, Chánh tinh tấn, Chánh niệm.

Đạo lộ của vị hữu học gồm #8 chi phần là Bát chánh đạo: chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định

Đạo lộ của vị Alahan gồm #10 chi phần là Thập chánh đạo: chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định, Chánh trí và Chánh Giải thoát.

Đại pháp 40

1. Tà kiến do Chánh kiến làm cho tiêu diệt- Ác bất thiện pháp được tà kiến duyên khởi, bị tiêu diệt trong vị có chánh kiến- Thiện pháp được chánh kiến duyên khởi, được tu tập và trở thành viên mãn

2. Tà tư duy do Chánh tư duy làm cho tiêu diệt- Ác bất thiện pháp được tà tư duy duyên khởi, bị tiêu diệt trong vị có chánh tư duy- Thiện pháp được chánh tư duy duyên khởi, được tu tập và trở thành viên mãn

3. Tà ngữ do Chánh ngữ làm cho tiêu diệt- Ác bất thiện pháp được từ ngữ duyên khởi, bị tiêu diệt trong vị có chánh ngữ- Thiện pháp được chánh ngữ duyên khởi, được tu tập và trở thành viên mãn

4. Tà nghiệp do Chánh nghiệp làm cho tiêu diệt- Ác bất thiện pháp được tà nghiệp duyên khởi, bị tiêu diệt trong vị có chánh nghiệp- Thiện pháp được chánh nghiệp duyên khởi, được tu tập và trở thành viên mãn

5. Tà mạng do Chánh mạng làm cho tiêu diệt- Ác bất thiện pháp được tà mạng duyên khởi, bị tiêu diệt trong vị có chánh mạng- Thiện pháp được chánh mạng duyên khởi, được tu tập và trở thành viên mãn

6. Tà tinh tấn do Chánh tinh tấn làm cho tiêu diệt- Ác bất thiện pháp do tà tinh tấn duyên khởi, bị tiêu diệt trong người có chánh tinh tấn- Thiện pháp được chánh tinh tấn duyên khởi, được tu tập và trở thành viên mãn

7. Tà niệm do Chánh niệm làm cho tiêu diệt- Ác bất thiện pháp do tà niệm duyên khởi, bị tiêu diệt trong người có chánh niệm- Thiện pháp được chánh niệm duyên khởi, được tu tập và trở thành viên mãn

8. Tà định do Chánh định làm cho tiêu diệt- Ác bất thiện pháp do tà định duyên khởi, bị tiêu diệt trong người có chánh định- Thiện pháp được chánh định duyên khởi, được tu tập và trở thành viên mãn

9. Tà trí do Chánh trí làm cho tiêu diệt- Ác bất thiện pháp do tà trí duyên khởi, bị tiêu diệt trong người có chánh trí- Thiện pháp được chánh trí duyên khởi, được tu tập và trở thành viên mãn

10. Tà giải thoát do Chánh giải thoát làm cho tiêu diệt- Ác bất thiện pháp do tà giải thoát duyên khởi, bị tiêu diệt trong người có chánh giải thoát- Thiện pháp được chánh giải thoát duyên khởi, được tu tập và trở thành viên mãn

Nếu có Sa-môn hay Bà-la-môn nào, này các Tỷ-kheo, nghĩ rằng đại pháp môn Bốn mươi này đáng bị phê bình, đáng bị phỉ báng, thời ngay hiện tại, mười thuận thuyết hợp pháp được nói lên để chỉ trích người ấy. Cho đến các dân chúng ở Ukkalā và dân chúng Vassa, dân chúng Bhaññā theo vô nhân luận, theo vô tác luận, theo hư vô luận, những vị ấy cũng không nghĩ rằng đại pháp môn Bốn mươi đáng chỉ trích, đáng bị phỉ báng. Vì sao vậy? Vì sợ quở trách, phẫn nộ, công kích.

Trích lược: Ðại Kinh Bốn Mươi (Mahācattārīsakasutta) (Trung bộ Kinh – Nikaya – HT Thích Minh Châu dịch)http://samanta.vn/featured/dai-kinh-bon-muoi/