Chỉ có những ai đang tham gia giao thông mới hiểu những nguy hiểm đang rình rập cận kề như thế nào. Người nào sử dụng phương tiện lớn, thì nguy cơ nhiều hơn, người nào sử dụng phương tiện nhỏ, thì nguy cơ ít hơn. Nhưng đều có chung sự nguy hiểm như nhau và đều cần phải khéo léo quan sát từ việc mình đi ra sao, tới việc các phương tiện khác đang đi như thế nào để tránh.
Có người thì nói với tôi rằng, họ thấy cuộc sống của họ như vậy là ổn rồi, hài lòng với chính mình, với gia đình của mình, với thu nhập của mình, và họ không cần phải tu thiền làm gì cả. Rốt cuộc lại tu thiền cũng chỉ là để bình an mà thôi. Cuộc sống của người này ví như một người đi xe đạp ngoài cánh đồng xanh mát mùa lúa đang thì con gái vậy. Cảnh và tâm đều có thể nói rất đỗi nhẹ nhàng và bình an. Nhưng sự thực, một người lái xe đạp có chủ quan dù đang đi xe đạp ở nơi thanh bình như vậy không? Sự chú tâm của họ là ít, và khó nhận ra, nhưng sự thực họ vẫn quan sát con đường trước mặt vì không cẩn thận sẽ ngã xuống mương, hoặc quan sát xem có xe máy, ô tô nào phóng nhanh vượt ẩu đang đi tới hay không.
Có người thì nói với tôi rằng, họ đang thiếu tiền, lương chẳng đủ tiêu, thậm chí lo bệnh cho người nhà. Tâm trí đâu mà tu thiền, với cả tìm bình an. Cuộc sống của người này ví như đang điều khiển một cái xe máy trên quãng đường mòn bên núi, lên xuống dốc liên tục, gập ghềnh đầy ổ gà và một bên là bờ vực vậy. Sự thực là người lái xe ở quãng đường như vậy quan sát được tất cả những vất vả, khổ sở đang xảy ra một cách liên tục và rõ ràng trên con đường này. Nhưng họ lại đang mong chờ tới con đường quốc lộ phía đỉnh dốc. Nơi đó rất phẳng phiu, được lát nhựa. Và có ai biết con đường quốc lộ lại rất nhiều xe tải, container và còn nguy hiểm hơn đến thế nào không?
Có người thì nói với tôi rằng, giờ họ quá đầy đủ rồi. Nhìn xem, họ chẳng thiếu thứ gì nữa. Nhà cửa tài sản, thậm chí sức khỏe dinh dưỡng, tinh thần. Cuộc đời với họ là quá mãn nguyện. Đạo rốt cuộc cũng chỉ là tìm ra cách sống thoải mái và bình an mà thôi (gần giống với trường hợp 1, nhưng ở level cao hơn). Cuộc sống của người này ví như đang ở trên một chiếc chuyên cơ vậy. Trên 9 tầng trời, một mình một đường, một mình một hành trình, tiện nghi và sang trọng. Sự thực, người lái chuyên cơ có chủ quan với hành trình của mình không? Họ vẫn quan sát sự thay đổi của áp suất, các khối khí, hướng nắng, hướng gió… Dù những thứ đó là rất vô hình, nhưng một sự thay đổi nhỏ thôi đều có thể khiến cả chiếc chuyên cơ rơi tự do.
Sự thực là khi bạn sinh ra trên đời là bạn liền tham gia giao thông rồi. Dù với phương tiện nào đi chăng nữa thì việc tham gia này chỉ kết thúc khi bạn không còn hiện hữu. Tại sao Đức Phật nói: CÒN HIỆN HỮU LÀ CÒN KHỔ? Các bám chấp, dính mắc, ràng buộc, mong cầu, sân hận, thậm chí tìm kiếm một điều gì đó mơ hồ đều là những chướng ngại trên hành trình của bạn. Chỉ có khi biết cách quan sát bạn mới nhận ra được các nguy hiểm đang trực chờ. Cũng chỉ có khi biết cách quan sát đúng bạn mới biết cách để “về đích an toàn”.